Nissan e‑POWER: ÖTV İadesinde İlk Derece Mahkemesi Kararları ve Emsaller

Türkiye’de araç alımında en büyük kalemlerden biri olan ÖTV, teknolojik gelişmelere ayak uyduramayan mevzuat nedeniyle bazı hibrit sistemli araçlarda da yüksek oranda uygulanabiliyor. Nissan e‑POWER teknolojisini taşıyan Qashqai ve X‑Trail modelleri de bu durumdan etkilenmiş ancak yargı, bu araçları “sadece elektrik motorlu” olarak tanımlayıp emsal kararlar vermiştir.

İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanmış teknik raporda, aracın ön tekerlerine doğrudan güç veren elektrik motorları olduğu, içten yanmalı motorun yalnızca jeneratör görevi gördüğü net şekilde vurgulanmıştır. Danıştay, bu sistemin “sadece elektrikli araç” kapsamında değerlendirilmesine hükmederek ÖTV oranının %10 seviyesine çekilmesi gerektiğine karar vermiştir.

Danıştay 7. Daire 2019/3070 E., 2022/506 K., ve 11.02.2022 tarihli kararında; “Davacı şirket adına kayıtlı “….” marka aracın elektrikli motoru yanında benzinli motoru da bulunan hibrit araç olduğunun tespit edildiğinden bahisle, 2012 yılının Nisan dönemi için takdir komisyonu kararına istinaden tarh edilen özel tüketim vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasının iptali istemiyle dava açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararıyla, olayda, davacı adına kayıtlı görünen aracın sadece elektrikle çalışan araç olarak beyan edilip buna göre motorlu taşıtlar vergisinin hesaplandığı, uygunluk belgesinden aracın benzinle çalışan motoru da ihtiva eden hibrit araç olduğunun tespit edildiğinden bahisle cezalı tarhiyat yapıldığı, davalı idarece yasayla tanınan inceleme ve araştırma yetkileri kullanılmak suretiyle mükellef nezdinde ihtilaf konusu araç üzerinde fiziki herhangi bir tespit ve inceleme yapılmadığı, sadece uygunluk belgesindeki bilgiler esas alınarak işlem tesis edildiği, bu durumda davacı adına kayıtlı aracın hibrit araç olduğu yönünde fiziken yapılmış somut bir tespite dayanılmadan, sadece uygunluk belgesinde belirtilen bilgilerden hareketle takdir edilen matrah üzerinden yapılan vergi ziyaı cezalı özel tüketim vergisi tarhiyatında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Dosyanın UYAP kayıtlarıyla birlikte incelenmesinden, …. Vergi Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında aynı araca ilişkin olarak İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi Otomotiv Laboratuvarınca hazırlanan … tarih ve … sayılı teknik raporda, aracın arka akstan hareketini sağlayan iki adet 2×150 KW gücünde elektrik motoru bulunduğu, ön akstan çekiş imkanı bulunmadığı, ön tarafında olup jeneratörü çalıştıran benzin motorunun aracın tekerlekleri ile mekanik bir bağlantısının olmadığı, sadece menzil uzatımı için elektrik motoruna enerji üretme işlevine sahip olduğunun tespit edildiği, anılan Mahkemece, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listenin 87.03 pozisyonu altında yer alan “sadece elektrik motorlu olanlar” başlığındaki “sadece elektrik motorlu” ibaresinin, araçta elektrik motoru bulunmasını değil, aracın sadece elektrikli motorla hareket etmesini belirttiği, mekanik olarak tekerlekleri ile bağı olmayan, dolayısıyla aracı hareket ettirmeyen benzin motoru bulunmasından dolayı özel tüketim vergisi tahakkuk ettirilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle verilen dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararın Dairemizin 07/12/2017 tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla onandığının anlaşılması karşısında, aynı araç nedeniyle yapılan dava konusu cezalı özel tüketim vergisi tarhiyatının iptaline ilişkin temyize konu kararda sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.”

İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dairesi 10.10.2024 tarihinde 2024/845 Esas ve 2024/1066 sayılı kararında; “Tüm bu hususların birlikte değerlendirilmesinden, bir aracın benzin motorlu (diğer), elektrik motorlu veya hibrit özellikli araç olarak nitelendirilmesinde araçta bulunan motorların değil, aracı hareket ettiren motorun önem arz ettiği, dava konusu aracı hareket ettiren motorun ise elektrik motoru olduğu ve araçtaki benzin motorunun aracı hareket ettiremeyeceği, benzin motorunun kullanıldığında da aracı hareket ettiren enerjinin benzinden değil benzinle üretilen elektrikten kaynaklandığı görülmekle birlikte, elektrik motorlu araçların daha düşük ÖTV oranına tabi tutulmasının, çevre kirliliği ile mücadele ve enerji sarfiyatına karşı getirilmiş bir teşvik uygulaması olması karşısında, dava konusu aracın ‘sadece elektrik motorlu’ araç olarak kabul edilmesi gerekmektedir”

Nissan e-power teknolojisine benzer durumu paylaşan “Fisker Automotive İnc” markalı araç için önceki tarihli kararda ise yukarıdaki emsal kararlara paralel bir karar verilmiştir.

Danıştay 7. Daire 2016/2623 E., 2017/6296 K., 07/12/2017 tarihli kararında; “Davacı tarafından satışı yapılan Fisker Automotive İnc marka aracın, elektrik motorlu olup %15 oranında özel tüketim vergisine tabi tutulması gerektiğinden, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan 87.03 pozisyonunda “-Diğerleri” nin “Motor silindir hacmi 1600cm³’ü geçen fakat 2000cm³’ü geçmeyenler” alt pozisyonunda %80 oranı esas alınmak suretiyle özel tüketim vergisi tahakkuk ettirilmesine ilişkin işlemin ihtirazi kayda konu kısmının iptali ve fazladan ödenen verginin yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle açılan davada; dosyanın incelenmesinden, 4760 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı listenin 87.03 pozisyonu altında yer alan “-sadece elektrik motorlu olanlar” başlığındaki “sadece elektrik motorlu” ibaresinin, araçta elektrik motoru bulunmasını değil, aracın sadece elektrikli motorla hareket etmesini belirttiği, olayda, vergisi ihtilaflı araç hakkında İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi Otomotiv Laboratuarınca hazırlanan 6.12.2012 tarih ve 2070 sayılı teknik raporda, aracın arka akstan hareketini sağlayan iki adet 2x150kW gücünde elektrik motoru bulunduğunun, ön akstan çekiş imkanı bulunmadığının, ön tarafında olup jeneratörü çalıştıran benzin motorunun aracın tekerlekleri ile mekanik bir bağlantısının olmadığının, sadece menzil uzatımı için elektrik motoruna enerji üretme işlevine sahip olduğunun tespit edilmesi, öte yandan, fosil yakıtların tüketimini azaltarak çevreye daha az zararı olan elektrikli araçların yaygınlaşmasını teşvik etmek amacıyla getirilen vergisel avantajın uygulanmasında idarelerce, Anayasayla korunan çevre hakkının da gözetilerek dar yorum yapmaktan kaçınmalarının zorunlu olması karşısında, araçta mekanik olarak tekerlekleri ile bağı olmayan, dolayısıyla aracı hareket ettirmeyen benzin motoru bulunmasından dolayı %80 oranı üzerinden tahakkuk ettirilen özel tüketim vergisine ilişkin işlemin, %15 oranını aşan kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin davaya konu kısmının iptali ile fazladan ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesine hükmeden İstanbul Altıncı Vergi Mahkemesinin 17.12.2013 gün ve E:2013/607; K:2013/2572 sayılı kararının; söz konusu aracın hem benzinli hem de elektrikli motordan güç alarak hareket ettiği, bu nedenle %15 oranı üzerinden vergilendirilmesine imkan olmayan araç nedeniyle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesi yukarıda açıklanmış bulunan mahkeme kararı, aynı gerekçe ve nedenlerle Dairemizce de uygun görülmüş olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, sözü geçen kararın bozulmasını sağlayacak durumda bulunmadığından, temyiz isteminin reddine; kararın onanmasına, kararın tebliğ tarihini izleyen on beş (15) gün içinde Danıştay nezdinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 7.12.2017 gününde oybirliği ile karar verildi.”

Araç sahibi, 7 Şubat 2025’te aldığı Nissan Qashqai e‑POWER için vergi dairesinden red yanıtı aldıktan sonra mahkemeye başvurmuştur. Mahkeme, Danıştay’ın gerekçesini esas alarak:

• İçten yanmalı motorun jeneratör görevinde olduğunu,
• Elektrik motorunun yürütmeyi gerçekleştirdiğini,
• Fazla ödenmiş ÖTV ve KDV’nin iadesine karar vermiştir

DonanımHaber forumundaki kullanıcı paylaşımlarına göre, Ankara 4. Vergi Dava Dairesi, CB* Qashqai e‑POWER Skypack 2WD modeli için verilmiş kararları emsal olarak tanımıştır. Karar numaraları:

• 26/11/2024, E:2024/31…, K:2024/35…
• 28/11/2024, E:2024/27…, K:2024/35…

Bu mahkemeler, aracın sistemini teknik olarak inceledi ve Danıştay kararını doğrulayarak iade talebinin haklı olduğunu kabul etmişlerdir

Bursa merkezli bir avukatlık bürosu tarafından bildirilen bir kararda, benzer gerekçelerle e‑POWER modeli için ÖTV ve KDV iadesi öngörülmüştür. Karar, oybirliği ile esasa ilişkin değerlendirme yapılmış; şahit, bilirkişi raporu ve teknik incelemeye dayandırılmıştır.

Hatay mahkemesinin kararını istinaf sürecinde inceleyen Adana 2. Vergi Dava Dairesi, davalı idarenin usul ve ehliyet itirazlarını reddetmiş ve ilk derece mahkemesi kararını onaylamıştır.

Bu kararlar zinciri; Danıştay, ilk derece mahkemeleri ve bölge idare mahkemelerinin istikrarlı tutumu sayesinde güçlü emsal teşkil etmektedir.
Fazla ödenen ÖTV için iade talep etmek isteyen ilk sahipler, şu adımları izlemelidir:

1. Vergi Dairesi’ne başvuru: Yazılı talep ile hatalı tarhiyat bildirilmeli.
2. 30 gün içinde dava açılmalı: İlk derece mahkemesi süreci başlatılmalı.
3. Uzman avukat ile süreç yürütülmelidir.